Mały rok — 小年

Odliczanie do wiosny

Końcówka dwunastego miesiąca (腊月 layue) księżycowego w Chinach to rozgrzewka przed obchodami Święta Wiosny (春节), chińskiego nowego roku, które trwają 15 dni, do Święta Lampionów.

Ale zanim przyjdzie pierwszy miesiąc, trzeba zrobić porządki ze starym rokiem.

Mały rok ˜˜— łapówki dla boga

23 dnia dwunastego miesiąca w przypadku północy Chin lub 24 dla południa, przypada święto Boga Kuchni, zwane „Małym rokiem 小年” (różnic w obchodach nie ma). Chińczycy wierzą, że tego dnia Bóg Kuchni Zào Shén (灶神) udaje się do nieba, by zdać raport najwyższemu bogowi – Nefrytowemu Cesarzowi Yù Huáng Dàdì 玉皇大帝 o tym, jak w domostwie przebiegł rok. Dlatego też Chińczycy składają tego dnia ofiary, żeby raport z „dobrych i złych czynów” był jak najłaskawszy. A są bardzo proste: owoce, świeża woda pitna, ziarna soi, kończyna. Podczas składania ofiar rozpuszcza się cukier(ki) ze skrobi, ryżu i słodu, a roztworem smaruje się bogu usta, po to, by nie mógł powiedzieć złego słowa na rodzinę.

Wizerunek Boga trzeba wymienić, dlatego kiedy on idzie do nieba, trzeba jego podobiznę spalić. Sam dym symbolizuje jego drogę. W tym czasie najczęściej mówi się: 上天言好事，下地降吉祥 Idź do nieba mów dobrze, wróć na ziemię sprowadź pomyślność. Tylko coś mi cicho, a dzisiaj za oknem było głośno… a no tak. Petardy. Petardy. Trzeba boga pospieszyć, wygnać.

No ale skoro już świętować to trzeba coś samemu zjeść. A jak jeść, to koniecznie — słodkie i klejące: cuksy 糖瓜 w kształcie melona zrobione z kaszy jaglanej i słodu oraz noworoczne ciastko 年糕 z kleistego ryżu i słodu. Dzięki temu bóg będzie miał słodką gadkę. Ach, zapomniałbym — pierogi. Koniecznie pierogi. Zawsze i wszędzie.

Nic co ludzkie… więc się umyję

To tyle z boskich rzeczy. Czas zejść na ziemię. Bóg Kuchni wróci za 7 dni, więc trzeba się przygotować. Czyli co?

Czy masz pieniądze, czy nie, na nowy rok trzeba się obstrzyc

Trzeba się umyć i obstrzyc. Tak! Taki nakaz. Takie święto 😉 A fakt faktem u fryzjera było dzisiaj sporo osób…

入乡随俗… no tak… „kiedy wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one”…wygląda na to, że los tak chciał, że przypadkiem właśnie tego dnia i mnie się zachciało iść pod nożyczki. Nie to, żeby specjalnie. Dobra, też rzecz jasna umyłem się. Ale nic słodkiego nie zjadłem… no może poza kilkoma ciastkami. Ale przynajmniej nic nie spaliłem. Czyli ni jest źle. Ale za jutrzejsze święto podziękuję, bo jutro „Dzień sprzątania”…

Czy oni to robią?

Sam się zastanawiam na ile młodzi Chińczycy związani są z tradycją. Kiedy rano wrzuciłem na QQzone (taki chiński Facebook) powyższą grafikę, jedna z chińskich znajomych napisała: „Kompletnie nie wiedziałam, że dzisiaj jest Mały rok”. Z kolei po moim komentarzu, że dziś przypada 小年 na północy, skonsternowana stwierdziła — To jest taki podział? O ja, jak wstyd. Rzecz jasna jedna jaskółka wiosny nie czyni, więc nie będę wyrokował. Samo to, że u fryzjera było sporo ludzi może albo potwierdzać stosowanie się do zwyczajów, albo to zwykły przypadek. Chociaż o przypadku trudno było mówić w innym przy… innym przypadku. Siódmego listopada (czyli 1 dziesiątego dnia kalendarza księżycowego 十月初八) przypadał początek zimy 立冬, 19 z 24 okresów solarnych. Tego dnia zgodnie z tradycją należy jeść pierogi (tak mówiłem, że pierogi wszędzie i zawsze). Po zajęciach idę na stołówkę, wchodzę na 3 piętro, kieruję się w stronę okienka z pierogami, a tam — litości — kolejka przed pierogami jakiej mojej oczy nie widział. Więc staję w tej kolejce, ktoś przede mną obczaił, że jestem „obcy” i rzuca takie pytanie: Dlaczego jesz pierogi? — Bo lubię – stwierdzam. — A wiesz co dzisiaj jest? — No, początek zimy… — …tak, trzeba jeść pierogi – kończy za mnie zdanie. Skoro tak tradycja mówi, to cierpliwie zaczekałem na swoje pierogi, chociaż wcale nią się nie kierowałem.

Jakieś potwierdzenie na pytanie czy stosują się do tradycji tym samym się znalazło. A no tak, tego samego dnia dostaliśmy zaproszenie od nauczyciela na kolację… na pierogi rzecz jasna, chociaż wcześniej umawialiśmy się na następny dzień, ale widocznie uświadomił sobie, że to tego dnia trzeba było zjeść porcyjkę pierogów. Swoją drogą dobrych. Chińskie Weibo (czyli ich Twitter) z kolei wśród najpopularniejszych tematów miał 小年, czyli młodzi o tym pisali. Najczęściej są to życzenia z tej okazji. Poza tym Weibo co raz bardziej zalewane jest zdjęciami i grafikami ze znakiem 福 fú czyli szczęście i przewidywaniami jaka w tym roku będzie Wieczór Noworoczny (taki, hymm, Sylwester z Dwójką czy Polsatem, i faktycznie dwie telewizje robią Wieczór — CCTV i 浙江卫视.

Jak nie zapomnę, to jutro o sprzątaniu i pewnie o kolejnych dniach świątecznych, bo 有钱没钱回家过年, a raczej po prostu wyjeżdżam świętować Nowy Rok u chińskiej rodziny. Git!